انواع چیدمان آجرنما
الگوی چیدمان آجر نما در فضا داخلی و نمای بیرونی براساس اندازه فضا، نوع آجر، هزینه، و سلیقه کارفرما انتخاب می شود. ایجاد بافت و اشکال هندسی با نوع چیدمان آجر نما که بعضی سایه ها و حجم های زیبایی ایجاد می کنند زیبایی نما را چند برابر می کند. اما آجرچینی سنتی که بسیار متنوع و بسیار مقاوم است و در معماری اسلامی در ابنیه تاریخی بسیار دیده میشود امروزه کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
1. آجر چینی مشبک جناغی یا شاه ماهی
دیوار عمود می شوند. به این صورت که آجرها به شکل ۴۵ درجه نسبت به زمین یا دیوار و ۹۰ درجه نسبت به هم چیده می‌شوند.
این روش امروزه هم مورد استفاده قرار میگیرد و اگر آجرها به خوبی به هم متصل شود می تواند وزن قابل توجهی را تحمل کند.
بیشتر بخوانید: تفاوت آجر نازک و آجر نما
2. آجرچینی رگ چینی
در این روش آجرها در خط های صاف، در کنار یکدیگر قرار می گیرند. رنگ و طرح آجرها در این سبک یکسان است. چیدمان آجر ها به چند دسته تقسیم می شود: لازیر، کله، راسته، نیمانیم، قدنما، لابند مرتب و خواب نما
رگ چینی لاریز
در چیدمان لازیرآجرها نمایی پله ای دارند، تنها تفاوت این چیدمان با راسته در محل قرارگیری بند های اتصال است.
رگ چینی کله
در چیدمان کله، فقط سر آجر ها در نما دیده می شود، آجرها در قسمت عرض بصورت افقی یا عمودی کنار هم چیده می شوند.
رگ چینی راسته
در این طرح آجر از پهلو و درازا کار می شود.
رگ چینی نیمانیم
نیمانیم زیباترین و قدیمی ترین سبک آجرچینی است. در این روش رگ بند هر آجر در ردیف بالاتر دقیقا وسط آجر پاینی تعیین می شود. این نوع نما هنوز هم پرطرفدار است.
رگ چینی قدنما
در الگوی چیدمان قد نما، همانطور که از اسمش مشخص است آجر به صورت قدی در نما چیده می شود.
رگ چینی لابند مرتب
آجرها یک در میان به صورت کله و راسته قرار داده می‌شوند.
رگ چینی خواب نما
آجر در این روش به صورت افقی در کف کار می شود و تمامی سطح آن قابل رویت است.
روش های مختلف رگ چینی امروزه در نماکاری ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.
3. آجرچینی بادبزنی
در سبک آجر چینی بادبزنی آجرها به شکل مربع‌هایی، دو تا افقی و دو تا عمودی در کنار هم قرار می گیرند. در هر مربع جهت چیدن آجرها با مربع قبلی 90 درجه تفاوت دارد.این روش هم امروزه رواج دارد.
4. آجرچینی آبشاری
در روش آبشاری آجرها در شکل‌های نامنظم با داشتن زاویه های گوشه 90 درجه طوری در کنار هم چیده می شدند که از نمای دور نمایانگر شکل هندسی خاصی باشند. از این سبک برای ایجاد طرح های خاص و متفاوت در نما استفاده می شده است و امروزه نیز رواج دارد.
5. آجرچینی گل اندازی
روش گل اندازی در مساجد و مناره های قدیمی بسیار دیده می شود به این صورت که معمولا لوزی‌وار طرح‌هایی شبیه به گل در نما شکل می دادند. معمولا گل های هفت و پنج رگی ساخته می شود.
6. آجر چینی هشت و گیر
در هشت و گیر کلمه هشت به معنی بسیار برجسته و گیر به معنی فرورفته است. ، آجر چینی از حالت صاف و مسطح می شود و طرح هایی به صورت برجسته و فرورفته خلق می شود که با ایجاد سایه روشن جلوهٔ بسیار دیدنی به بنا می‌بخشد.
7. آجرچینی به روش گره سازی
در این روش آجرها در اندازه های مختلف بریده می شود و به صورت نقش های ساده هندسی مانند مثلث، مربع، لوزی، مستطیل و ذوزنقه با هم ترکیب می شوند و طرح های پیچیده به صورت ستاره و چند ضلعی ها با نظم و ترتیبی بی همتا را می سازند. این هنر در صنایع چوب نیز کاربرد دارد و با ترکیب شیشه های رنگی در کنار چوب در ساخت در و پنجره هنری بسیار چشم نواز است.
در صورتی که با آجرهایی با رنگ‌های مختلف و به شیوه مسطح کار گره سازی انجام شود به این روش گره سازی رنگی گفته می شود.
8. آجر چینی به روش معقلی
آجرچینی به روش معقلی ترکیب آجر با کاشی و آجر لعابدار است. روش آجرچینی معقلی امروزه مورد استفاده قرار می گیرد.
9. روش فخر و مدین یا مشبک
فخر در دستور زبان فارسی به معنی گل پخته و مدین به معنای حفره می باشد. روش فخر و مدین یا آجر چینی مشبک به این صورت است که آجرها طوری چیده می شوند که در آجر جای خالی، روزنه ای به وجود می آید. در این بنا روزها نور از شکاف ها به داخل ورود می کند و در شب نور از درون به بیرون می بتابد. این سبک زیبا امروزه نیز مورد استفاده معماران در فضاسازی است.
10. آجر چینی خوون چینی
این آجرکاری از آجر خوابیده و گره چینی است .عمده نقش‌های خوون بر اساس چلیپا ساخته می شود. چشم گیرترین قسمت نقوش در این روش کلمه‌های الله، محمد و علی در مایهٔ خط بنایی است.
11. آجرکاری با آجرهای تزئینی (مهری)
در این شیوه آجرها با اشکال مختلف از جمله مربع و مستطیل، لوزی، چلیپا و دیگر انواع (با نقش های برجسته یا فرورفته )با هم ترکیب می شوند و قطعه‌هایی چون لچکی و قوس، حاشیه می سازند.
12. آجرکاری به روش همبند
در این روش آجر ها طوری در کنار هم قرار می گیرند که بند های افقی میان آجر دیده می شود.
13. آجرکاری با الگوی چرخ دنده
در این روش به برش آجر نیاز است. در مرکز هر شکل مربعی که با 4 آجر ساخته می شود یک نیم آجر قرار دارد. این روش در ساختمان های امروزی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
14. آجرکاری به روش چرخدار
الگوی آجر چرخدار الگوی پیچیده ای است و به برش های زیاد و دقیقی نیازاست تا دایره های هم مرکز با آجرهای برش خورده ساخته شود. در صورت داشتن مهارت کافی این روش در ساختمان های امروزی قابل اجراست.
بیشتر بخوانید: آجر سفالی دست ساز
15. چیدمان آجر نما به روش انگلیسی، آمریکایی . هلندی
در مدل آمریکایی آجر ها به صورت 3 ردیف آجر راسته و یک آجر کله قرار می گیرند. الگوی انگلیسی مثل الگوی آمریکایی است با این تفاوت که ابتدا ردیف راسته را با 3 آجر کله شروع می کنند. به چیدمان آجر هلندی، ضربدری انگلیسی نیز می گویند. ترکیب اتصال بلوکی و کله راسته آجر چینی هلندی است.این روش های آجرچینی هنوز مورد استفاده هستند.
16. آجرچینی بلوکی
در دیوارهای آجری با اتصال بلوکی پیوند به‌صورت ۱۰۰ درصد است و دیوار از آجرهای کامل و سه قد بنا میشود. در ردیف سرنما، دیوار با سه قدی در سمت عرض دیوار شروع میشود. این روش امروزه نیز اجرا می شود.
17. آجرچینی صلیبی
در این آجرچینی پیوندها به صورت اتصال‌های بلوکی است ولی در ردیف چهارم باید پس از آجر سه قد، یک آجر نیمه قرار گیرد. این سبک آجرچینی در ایران رواج ندارد.
18. آجر چینی یک رج کله یک رج راسته
در آجرچینی کله و راسته یکی درمیان یک رگ کله و یک رگ راسته به‌کاربرده میشود. این روش نیز مانند انواع رگ چینی مورد استفاده قرار می گیرد.