مزایای ساخت و ساز با آجرهای سفالی دست ساز
آجر چیست؟
آجر یا آگور واژه ای بابلی است که در گذشته به معنی لوح یا سنگ هایی بوده که احکام و دستورات حکومتی را بر روی آنها حک و درون کوره می پختند.
آجر از قدیمی ترین مصالح ساختمان سازی در ایران می باشد. کوره های آجرپزی باستانی در تپه سیلک کاشان و شوش یافت شده است. با گذشت زمان کم کم نیاز به تنوع و بهبود در کیفیت نوع آجر احساس شد و انواع و اقسام آجر و بلوک در رنگ ها و اندازه های متفاوت برای کاربردهای مختلف ساخته شد.
آجر سفالی یا رسی
ماده اصلی این آجر همانطور که از نامش مشخص است خاک رس می باشد و بسته به نوع تولید به دو نوع آجر سنتی (دستی) و آجر صنعتی (ماشینی) تقسیم می شود.
نوع سنتی در انواع فشاری و قزاقی، خشت هایی است که بعد از قالب زدن در برابر نور خورشید قرار می دهند تا خشک شود و یا در کوره های آجرپزی پخته می شود. این نوع آجر از قدیم الایام مورد استفاده بوده است.
بیشتر بخوانید: تفاوت آجر نسوز (آتشی)سبک و سنگین
این آجر در نمای داخلی یا خارجی ساختمان بکار می رود و می توان این نوع آجر را در تقسیم بندی های آجرنما برشمرد. نمای ساختمان در چهره شهر نقش بسیار مهمی ایفا می کند و علاوه بر امنیت رهگذران باید با فرهنگ و معماری و شرایط اقلیمی شهر سازگاری داشته باشد.
آجر نما دو دسته است : آجر رسی یا همان آجر سفالی و آجر شیل
انواع آجر سفالی بر اساس روش تولید:
1- آجر صنعتی
این روش آجر سازی دو مزیت دارد یکی سرعت بالا و دیگری هزینه کم. آجر صنعتی به دو نوع تو پر و سوراخ دار تقسیم می شود.
2- آجر دست ساز:
این آجر با دست ساخته می شود به این صورت که کارگران کارگاه آجرپزی گل سفال را در قالب ریخته و برای پر شدن کل قالب و عدم ایجاد خلاء، با دست به گل فشار می آورند. پس از آن خشت ها در آفتاب قرار می دهند تا خشک شود و در مرحله بعد در کوره پخته می شوند. به دلیل فشاری که کارگر با دست به گل در قالب می آورد تا گل شکل قالب را پیدا کند این آجر به آجر فشاری معروف شده است.
قالب زدن آجر با دست در هر آجر ظاهر و موج های منحصر به فردی ایجاد می کند. این آجر به دو نوع فشاری و قزاقی تقسیم می شود.
در ایران باستان خشت های دست ساز را در برابر نور خورشیدخشک می کردند. با گذشت زمان به این نکته پی بردند که آجر پخته شده در برابر عوامل محیطی مقاوم تر خواهد بود. آجر قزاقی از قدیمی ترین آجرهای سنتی ایران می باشد، در زمان ورود قزاق ها به ایران برای ساخت سربازخانه از این آجر استفاده می کردند. امروزه آجر قزاقی در ابعاد و رنگهای گوناگون و متنوعی از جمله آجر قزاقی کف فرش، آجر قزاقی کامل ، آجر قزاقی آل ، آجر قزاقی طرح دار، آجر قزاقی دور ستون ،آجر قزاقی پلاک تولید می شود.
کاربرد های آجر سنتی یا دست ساز
از این نوع آجرها برای بازسازی بنا های قدیمی و یا ساخت بنای جدیدی با ظاهر سنتی استفاده می شود. تعلق خاطر مردم به ظاهر سنتی و خاص این نوع آجر باعث توجه به این نوع آجر شده است. ظاهر این نوع آجر جلوه و زیبایی خاص و منحصر به فردی دارد.
آجرهای دست ساز بنا به نوع کاربرد، قوارهبری می شوند.
برای نمونه میتوان به انواع زیر اشاره کرد:
آجر کامل
آجر چهارگوش
آجر سه گوش
آجر پلاک کوچک
آجر پلاک بزرگ
آجر قزاقی نیمه و نیم دایره و دایره کامل
آجر نظامی
انواع آجر نسوز در رنگ های مختلف
انواع آجرهای قزاقی در شکل و رنگهای متنوع
آجرهای طرحدار
آجر طرحدار نیمه گرد با تنوع رنگ
آجرهای لوزی شکل یا منحی شکل
آجرهای قواره کامل بزرگ و ساده
آجرهای مستطیلی و نیم قواره
آجر طرحدار با انواع رنگ یا ساده
آجر ختایی
3نوع کوره آجر پزی وجود دارد:
1- کوره تنوره ای، چاهی یا متناوب
این نوع کوره ها به روش آجر ثابت و آتش ثابت عمل می کنند. در این روش آجر به شکل دایره وار چیده می شود و آتش در وسط دایره قرار داده می شود و باعث پخت آجرها می شود.
2- کوره هوفمان یا حلقه ای
در این نوع کوره آجر ثابت و آتش متحرک می باشد یعنی آجر در طول کوره قرار داده می شود و آتش در حال حرکت باعث پخت آجر می شود.
3- کوره تونلی
در این روش آجر متحرک و آتش ثابت است. این کوره مکانیزه است و آتش در یک تونل مشتعل است و آجر از یک سو وارد شده، در تونل پخته می شود و از سوی دیگر خارج می شود.
در تقسیم بندی انواع آجر بر اساس سنتی بودن 5 نوع آجر تولید می شود:
1-آجر قزاقی یا دست ساز
2-آجر سنتی ماشینی
3-آجر لعابدار
4-فشاری
5-جوشی
بیشتر بخوانید: بلوک سفال فوم دار
از مزایای آجر می توان موارد زیر را نام برد:
1-میزان مناسب جذب آب
2- با محیط زیست سازگار است.
3- ماندگاری و عمر بالا دارد.
4- از مواد اولیه طبیعی در ساخت این آجر استفاده می شود.
5- دارای رنگ طبیعی متنوعی است که با قرار گرفتن در معرض آفتاب یا باران رنگ پریده نمی شود.
6- سازگار بار شرایط اقلیمی متفاوت از مرطوب تا آفتابی می باشد.
7- قابلیت عایق در برابر گرما و سرما و حفظ انرژی را دارا می باشد.
8- در برابرآتش سوزی مقاوم است.
9- سبک است.
10-در نمای خارجی جذاب و چشم نواز است.
11- نظم و انضباط خاصی در نمای خارجی ساختمان ایجاد می کند.
12- سازه آجری در گرم ترین ساعت روز خنک می ماند و در زمستان آجرها گرما را در خود ذخیره کرده و به فضای داخلی انتقال می دهند. هردو اثر مهم و متفاوت این نوع مصالح باعث کاهش مصرف انرژی خواهد شد.
13-به علت استفاده از یک ماده طبیعی در تولید آجر دست ساز، محیط داخلی سالم و بدون هیچ ماده شیمیایی و آلرژی زایی خواهید داشت.
معایب آجر دست ساز
1- به دلیل سفارشی و دست ساز بودن هزینه بالایی دارد.
2-اگر خواهان یک نمای کاملا یکدست هستید آجر دست ساز گزینه مناسبی نیست.